BS.CK2 Nguyễn Xuân Thắng

Máy tập duỗi cổ tay – bàn tay, cổ chân – bàn chân cho bệnh nhân yếu liệt, bài tập ngôn ngữ cho bệnh nhân sau đột quỵ hoặc chấn thương sọ não là những sản phẩm, ý tưởng của BS.CK2 Nguyễn Xuân Thắng.

08-09-2022 00:04
Theo dõi trên |

Tối 12/5/2022, người thân, bạn bè, đồng nghiệp vui mừng theo dõi kênh VTV truyền hình trực tiếp Giải thưởng Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật toàn quốc (VIFOTEC) năm 2020-2021, trong đó, máy tập duỗi cổ tay – bàn tay, cổ chân – bàn chân cho bệnh nhân di chứng vận động sau đột quỵ do BS.CK2 Nguyễn Xuân Thắng – nguyên trưởng khoa Y học cổ truyền-Phục hồi chức năng, Bệnh viện Nhân dân 115 sáng chế được vinh danh. Trước đó, tháng 1/2022, công trình này cũng đoạt giải 3 Giải thưởng Sáng tạo TPHCM lần 2.

Nhìn chiếc máy vận hành nhịp nhàng, hao hao giống máy may ngày xưa, ít ai biết 5-6 năm trước nó chỉ là một “thiết bị cơ” đơn giản, là tấm đỡ thô sơ để tay lành hỗ trợ tay yếu. Ý tưởng xuất phát khi BS Xuân Thắng quan sát động tác bệnh nhân tập phục hồi chức năng (PHCN) cổ tay và liên hệ với hình ảnh một chiếc laptop.

Trong những bệnh nhân đến khoa Y học cổ truyền-Phục hồi chức năng năm đó có một kỹ sư cơ khí bị đột quỵ nhẹ, khi sử dụng thiết bị cơ này, anh bàn với BS Thắng, nâng cấp thiết bị thành một chiếc máy tập có gắn động cơ. Thêm vài lần cải tiến, chỉnh sửa, thiết bị thô sơ ban đầu đã trở thành chiếc máy hoàn thiện như ngày nay, với nhiều ưu điểm: bệnh nhân thoải mái khi tập và bác sĩ dễ dàng điều chỉnh chế độ tập phù hợp với mỗi người.

Cũng từ đó, BS Xuân Thắng và anh kỹ sư cơ khí và trở thành bạn đồng hành, tiếp tục xử lý, cải thiện những thiết bị khác phục vụ cho việc tập vật lý trị liệu (VLTL).

Gần đây có bệnh nhân sử dụng loại đai kéo cột sống cổ bằng bơm hơi bán trên thị trường, thời gian kéo quá lâu do ngủ quên mất, hậu quả là bị đau do giãn cơ, cả tuần không dậy nổi. BS Xuân Thắng bèn chế thêm thiết bị hẹn giờ, gọi là “đai kéo cột sống cổ cải tiến”, tránh tình trạng kéo quá lâu gây ảnh hưởng đến cột sống cổ, hoặc thời gian quá ngắn lại không có tác dụng tối ưu.

Từ thực tế điều trị cho bệnh nhân, giúp người sau đột quỵ phục hồi các chức năng, BS Xuân Thắng luôn có nhiều trăn trở về việc phục hồi cho người bệnh, làm sao để trả người bệnh về với cuộc sống bình thường. Không chỉ quan tâm đến phục hồi vận động, ông cũng đang xây dựng phần mềm tập ngôn ngữ cho bệnh nhân rối loạn ngôn ngữ diễn đạt sau đột quỵ hoặc chấn thương sọ não. Đây cũng là một hành trình gian nan và cũng chưa có nhiều trung tâm để bệnh nhân tìm đến.

Trong quá trình điều trị phục hồi cho bệnh nhân, việc phục hồi chậm là hoàn toàn có thể xảy ra, khiến cho không chỉ bản thân bệnh nhân, người nhà mà ngay cả bác sĩ cũng thấy sốt ruột. Theo BS.CK2 Nguyễn Xuân Thắng, việc phục hồi chậm do 7 yếu tố (1) Mức độ tổn thương càng lớn thì di chứng càng nặng; (2) Can thiệp PHCN sớm hay không; (3) Can thiệp PHCN đủ thời gian hay chưa; (4) Vai trò hỗ trợ của người thân; (5) Tinh thần và niềm tin của bệnh nhân; (6) Phải có chuyên viên PHCN; (7) Sức khỏe nền tảng của bệnh nhân.

Trong đó, BS Xuân Thắng nhấn mạnh yếu tố đầu tiên là quan trọng nhất. Vì vậy, khi có những dấu hiệu đột quỵ (FAST) thì đưa ngay đến các bệnh viện, đặc biệt các bệnh viện có khoa đột quỵ để được can thiệp sớm, tránh lan rộng tổn thương. Nếu bị xuất huyết não thì phải giảm được chảy máu càng sớm càng tốt, nếu bị nhồi máu thì có thể tái thông mạch được hay không…

BS Xuân Thắng đánh giá tình hình chung của người bệnh sau đột quỵ: “Trên thực tế thì bệnh nhân tổn thương não nhẹ thì việc phục hồi khá đơn giản, nhưng với bệnh nhân bị tổn thương não nặng thì các yếu tố khác ít khi được đầy đủ. Vậy nên khi điều trị cho bệnh nhân nặng, chúng tôi thường tìm mọi cách để bệnh nhân có thể tập luyện được tốt nhất. Hi vọng tập tối đa thì tái tổ chức não sẽ tốt nhất, vùng não lành sẽ bù trừ được nhiều nhất cho vùng não tổn thương, giảm thiểu sự phụ thuộc vào người chăm sóc”.

Hiện nay, nhu cầu mời kỹ thuật viên PHCN đến nhà để tập khá lớn vì việc di chuyển bệnh nhân đến bệnh viện hay trung tâm PHCN-VLTL đôi khi rất khó khăn, nhất là bệnh nhân bị liệt. Việc lên xuống xe đã khó, lại còn phải thêm 1-2 người đi theo. Việc kỹ thuật viên đến nhà giúp tháo gỡ bớt những khó khăn này.

Khi đến nhà, kỹ thuật viên còn có thể vừa cho bệnh nhân tập với các vật dụng trong nhà như bàn, ghế, cầu thang, chai nước, bàn chải… quan sát cách bố trí phòng ốc sao cho thuận tiện với việc sinh hoạt của người bệnh.

Bên cạnh đó, bác sĩ/kỹ thuật viên còn tạo sự gần gũi với người bệnh, dễ nhận biết tâm tư tình cảm của họ, kịp thời động viên khi họ nản chí, hay khích lệ khi họ có tiến bộ. Có bệnh nhân thật thà nói với BS Xuân Thắng: “Tôi sợ bác sĩ lắm, nhưng cũng mừng khi được gặp bác sĩ”, bởi sau khi luyện tập nhiều tuần nhiều tháng, nếu kết quả phục hồi vẫn chưa rõ rệt, bệnh nhân nản, người nhà nản, chỉ có bác sĩ/kỹ thuật viên vẫn tiếp lửa cho họ tiếp tục hành trình.

Người xưa nói, có công mài sắt có ngày nên kim, nhưng trong việc tập luyện PHCN này, còn phải xem chất lượng “sắt” tốt hay không, phương pháp “mài” đúng hay chưa nữa. Bệnh nhân tổn thương não nhẹ thì việc phục hồi khá đơn giản, nhưng với bệnh nhân bị tổn thương não nặng thì hành trình đó rất gian nan, trầy trật, nhiều khi chán nản buông xuôi. Nhưng cũng có những cuộc lội ngược dòng ngoạn mục, bác sĩ chứng kiến cũng phải ngạc nhiên.

Đó là một bệnh nhân khoảng 50 tuổi được BS Xuân Thắng điều trị cách nay khoảng 10 năm. Ông bị liệt tay chân phải, sau đột quỵ chân phục hồi tốt nhưng bàn tay thì dễ co khó duỗi. Lúc ấy đã ngoài 6 tháng, là thời điểm muộn màng của việc tập VLTL. Bệnh nhân làm nghề chạy xe ôm, hoàn cảnh khó khăn, vì vậy ông nghỉ tập, liều lĩnh chạy xe ôm tiếp tục vì không thể từ bỏ kế sinh nhai.

Sau khoảng 6 tháng, ông quay lại phòng khám với bàn tay phục hồi tuyệt vời. Ông kể lại: Đến chỗ dừng đèn xanh – đỏ thì giữ nguyên tay ga đồng thời đạp thắng (vì không thể điều chỉnh tốt được bàn tay), sau 6 tháng bàn tay cứ được tập luyện trong tình huống ép buộc như vậy đã phục hồi hoàn toàn.

BS.CK2 Nguyễn Xuân Thắng nhận định: “Mặc dù sau đột quỵ 6 tháng khả năng phục hồi ít nhưng nếu bệnh nhân tập luyện tốt, liên tục, tập luyện kiểu cưỡng bức thì vẫn có thể hồi phục. Động tác lặp đi lặp lại liên tục sẽ có lợi cho phục hồi vị trí đó. Đây cũng là ý tưởng để tôi sáng chế máy tập cổ tay, bàn tay, cổ chân bàn chân với sự lặp đi lặp lại liên tục động tác và cũng có tính cưỡng bức”.

Một trường hợp khác, bệnh nhân nữ bị nhồi máu não, sau hơn 3 tháng mới gặp BS Xuân Thắng. Khi đó, tay chân bên tổn thương đã liệt hoàn toàn, cơ lực bằng 0. Vậy mà chỉ sau 1 tuần tập VLTL-PHCN, chị đã gần như hồi phục. Và sau 1 tháng thì chị chạy xe, đi lại bình thường. Đây cũng là một trường hợp mà bác sĩ cảm thấy như có phép màu.

Thỉnh thoảng, trên trang facebook của BS Xuân Thắng vẫn có clip của những người đang lội ngược dòng như vậy, những khuôn miệng bập bẹ “ăn cơm”, “đồng xu”, “kéo co”, hay những bàn tay nắm-xòe nhanh nhẹn… Sự kiên trì, bền bỉ của người bệnh, thân nhân và cả bác sĩ/kỹ thuật viên VLTL trên con đường dài PHCN đã gặt hái được quả ngọt.

Chiếc máy tập ra đời từ tâm huyết PHCN cho bệnh nhân liệt sau đột quỵ, những chuyến đi nhà bệnh nhân không ngại đường xa, miệt mài tìm tòi và dịch tài liệu tập luyện ngôn ngữ… tất cả bắt đầu từ mối duyên từ năm 4 đại học Y ở miền Bắc, chàng sinh viên năm 4 Nguyễn Xuân Thắng được một người thầy truyền lửa và bắt đầu yêu thích công việc tập luyện phục hồi cho bệnh nhân.

Ra trường, BS Xuân Thắng quyết định Nam tiến, sau này ông mỉm cười gọi đó là “chuyến đi của thời tuổi trẻ ngông cuồng”, điểm đến đầu tiên là TP Vũng Tàu, làm việc ở đó 2 năm rồi thi đậu chuyên khoa 1 Y học cổ truyền ở Đại học Y dược TPHCM.

“Mặc dù tốt nghiệp bác sĩ tây y đa khoa, nhưng vì mối lương duyên có cảm tình và niềm tin với ngành Y học cổ truyền nên tôi đã theo đuổi. Đến khi đi làm thực sự với môi trường của mình mới thấy PHCN-VLTL rất cần thiết cho việc nâng cao hiệu quả điều trị nên càng ngày tôi càng tìm hiểu sâu về lĩnh vực VLTL-PHCN và làm việc trên tinh thần phối hợp đông tây y, vật lý trị liệu” – BS Xuân Thắng chia sẻ.

Đến giờ, ông vẫn nhớ một người thầy dạy khi còn là sinh viên: “Nếu bệnh nhân này là bố em, thì em có làm như vậy không?”. Khi thực sự người thân bị bệnh thì mình phải tìm đủ các loại sách để đọc lại, hỏi bạn bè, đàn anh, thầy cô để làm sáng rõ nhất vấn đề bệnh tật của người thân mình, chứ không tìm hiểu hời hợt được. Vì vậy, nếu một bác sĩ gặp bất kỳ khó khăn, khúc mắc nào trên bệnh nhân cũng tìm mọi cách để làm sáng tỏ và tìm hướng giải quyết thì đó là bác sĩ có tâm và chắc chắn sẽ giỏi, “tôi nghĩ rằng đó là chiều sâu của y đức”.

Làm ngành y thường tốn nhiều thời gian cho công việc, cho bệnh nhân, cho bệnh viện. Thực tế đã xảy ra là gia đình có khi không chấp nhận một người vợ, người mẹ đi trực quá nhiều và cuối cùng họ bỏ nghề hoặc nghỉ việc tại bệnh viện để làm ở nơi không phải áp lực trực… Đối với BS Xuân Thắng: “Tôi nghĩ gia đình là yếu tố rất quan trọng với một người theo ngành y.

Có lẽ ngành nào cũng vậy, muốn phát triển tốt phải có nền tảng gia đình, các thành viên trong gia đình luôn chia sẻ, động viên, thấu hiểu, đó là động lực để phát triển. Tôi cũng may mắn có gia đình vợ con, anh em, cha mẹ thấu hiểu, động viên, khuyến khích nhiều nên tôi có thể chưa hẳn thành công nhưng cũng đã đứng vững được cho đến hôm nay”.

Nguồn: AloBacsi.vn

Số ca đột quỵ tăng gấp 3 lần so với ngày thường tại Bệnh viện Bạch Mai dịp Tết Nguyên Đán

Số ca đột quỵ tăng gấp 3 lần so với ngày thường tại Bệnh viện Bạch Mai dịp Tết Nguyên Đán

Bệnh viện Bạch Mai tiếp nhận 566 ca đột quỵ trong 9 ngày nghỉ Tết, cao gấp 3 lần so với ngày thường. Trong đó, số bệnh nhân trẻ tuổi nhập viện do đột quỵ chiếm tới 45%.

Multimedia

Theo dõi trên:

Video

Nhịp tim khỏe mạnh, đón tết Ất Tỵ 2025 cùng TS.BS Trần Hòa

Tết đến là dịp đoàn viên, ăn uống thỏa sức, tuy nhiên người bệnh tim mạch luôn phải đối mặt với nhiều nguy cơ, đặc biệt là mỗi dịp lễ Tết khi chế độ ăn uống, sinh hoạt thay đổi đột ngột. Vậy làm thế nào để có nhịp tim khỏe mạnh, đón Tết an vui? Thắc mắc sẽ được TS.BS Trần Hòa – Phó khoa Tim mạch Can thiệp Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM giải đáp sau đây.

Chăm sóc đột quỵ

Dấu hiệu đột quỵ

Tầm soát đột quỵ