Người bị huyết áp thấp sinh lý có nguy cơ đột quỵ hay không?

1. Huyết áp thấp là tình trạng như thế nào?

Huyết áp chính là áp lực được sinh ra trong quá trình đẩy máu khi tim bơm máu vào thành động mạch.

Khi tiến hành đo huyết áp, bệnh nhân sẽ thu được hai thông số, bao gồm:

– Huyết áp tâm trương (số dưới) khi tim nghỉ ngơi.

– Huyết áp tâm thu (số trên) khi tim co bóp.

Huyết áp thấp là một bệnh lý tim mạch, được xác định khi chỉ số huyết áp dưới 90/60 mmHg, trong đó, huyết áp tâm thu <90 mmHg hoặc huyết áp tâm trương <60 mmHg.

2. Vì sao có tên gọi huyết áp thấp sinh lý?

Huyết áp thấp chia làm 2 loại là huyết áp thấp sinh lý và huyết áp bệnh lý.

Huyết áp thấp sinh lý

Huyết áp thấp sinh lý không gọi là bệnh. Huyết áp thấp sinh lý gặp ở những người khỏe mạnh với đặc điểm giá trị huyết áp thấp duy trì từ lúc mới sinh đến khi trưởng thành, không phát hiện được những biến đổi bệnh lý khi chẩn đoán lâm sàng.

Huyết áp thấp sinh lý có thể là huyết áp thấp do thể tạng – di truyền, huyết áp thấp do rèn sức bền thường xuyên (ví dụ ở vận động viên chạy, bơi, đạp xe cự ly dài) và huyết áp thấp ở cư dân sống trên vùng núi cao do sự bù trừ thích nghi trong điều kiện oxy loãng (thiếu oxy).

Huyết áp thấp bệnh lý

Huyết áp thấp bệnh lý lại được chia thành 2 loại:

– Huyết áp thấp bệnh lý, mạn tính: Huyết áp lúc nghỉ thường xuyên dưới 90 mmHg (đối với huyết áp tâm thu) hoặc dưới 60 mmHg (đối với huyết áp tâm trương).

– Hạ huyết áp đột ngột, bao gồm:

+ Hạ huyết áp tư thế: Huyết áp giảm từ 20 mmHg trở lên (huyết áp tâm thu) và 10 mmHg trở lên (huyết áp tâm trương) trong vòng 3 phút sau khi bạn đột ngột chuyển đổi tư thế từ nằm sang ngồi, hoặc từ ngồi sang đứng.

+ Hạ huyết áp sau ăn: Tình trạng này xảy ra sau khi ăn từ 1-2 giờ. Tình trạng này thường gặp ở người lớn tuổi, đặc biệt là những người bị huyết áp cao hoặc các bệnh về hệ thần kinh tự chủ

+ Hạ huyết áp qua trung gian thần kinh: Đây là hiện tượng tụt huyết áp sau khi đứng trong thời gian dài, chủ yếu ảnh hưởng đến người lớn và trẻ em.

+ Hạ huyết áp do sốc.

>>> Xem thêm: Chủ quan hạ huyết áp tư thế, coi chừng đột quỵ ghé thăm!

3. Có phải người trẻ bị huyết áp thấp sinh lý khi lớn tuổi, chỉ số huyết áp sẽ tăng lên?

Người có huyết áp thấp sinh lý lúc trẻ cũng tuân theo quy luật chung về sự biến đổi và thoái hóa của cơ thể theo dòng thời gian như những người khác. Theo đó, huyết áp sẽ có xu hướng tăng lên theo tuổi.

Như vậy, những tạng người huyết áp thấp lúc trẻ, theo thời gian, khi tuổi tác tăng lên thì huyết áp cũng có xu hướng tăng lên, nhưng nguy cơ mắc bệnh tăng huyết áp chỉ thấp hơn so với những người còn lại, chứ không có nghĩa là chắc chắn 100% về già huyết áp sẽ về bình thường và không bao giờ bị bệnh tăng huyết áp.

Cho nên, đối tượng này cũng không nên quá chủ quan với vấn đề huyết áp của bản thân.

BS.CK1 Cao Thị Lan Hương giải đáp về huyết áp thấp sinh lý

4. Người bị huyết áp thấp sinh lý bình thường không có triệu chứng nhưng họ có tiềm ẩn nguy cơ bệnh gì hay không?

Người có huyết áp thấp sinh lý thể tạng hay ở vùng cao, bình thường không có triệu chứng gì nhưng họ có xu hướng dễ bị tụt huyết áp hơn so với người bình thường khác.

Những tình huống gây tụt huyết áp bao gồm hạ huyết áp tư thế, hạ huyết áp khi đứng lâu, hạ huyết áp do mất nước (tiêu chảy, nôn ói, đổ mồ hôi, mất máu…), hạ huyết áp khi dùng thuốc giảm đau – thuốc gây mê…, hạ huyết áp khi leo núi, khi lặn sâu, khi có thai, khi thức khuya…

5. Có phải người bị huyết áp thấp sinh lý ít có nguy cơ bị đột quỵ xuất huyết não?

Hiện nay, huyết áp thấp sinh lý không được xếp vào yếu tố thuận lợi hay yếu tố bảo vệ đối với nguy cơ đột quỵ, trừ trường hợp huyết áp thấp sinh lý ở vận động viên thể thao. Do đó, người có huyết áp thấp sinh lý vẫn có nguy cơ đột quỵ như những người khác.

Tuy nhiên, người có huyết áp thấp sinh lý thường gặp đột quỵ thiếu máu não hơn là đột quỵ xuất huyết não (thường do cơn tăng huyết áp hay vỡ phình dị dạng mạch máu não).

6. Huyết áp thấp sinh lý khi đã có triệu chứng thì có thể điều trị bằng những phương pháp nào?

Huyết áp thấp sinh lý không phải là bệnh, cơ thể của họ đã quen với mức huyết áp đó và chúng hoạt động bình thường với lịch sinh hoạt – làm việc của họ nên không cần tác động gì cả.

Vì thế, khi những đối tượng này xuất hiện triệu chứng nghi ngờ là do huyết áp thấp thì bác sĩ sẽ phải khảo sát xem có những biến động gì đã tác động vào bệnh nhân, làm cho mức huyết áp của bệnh nhân trở nên thấp hơn nữa gây ra triệu chứng hay không, hay là họ đang mắc phải một bệnh lý khác chồng lên gây ra các triệu chứng bất thường.

Ở mỗi tình huống, hướng điều trị sẽ khác nhau. Ví dụ như người có huyết áp thấp sinh lý hoàn toàn có thể bị rối loạn tiền đình, khi đó người bệnh cũng chóng mặt, hoa mắt nhưng phải trị cái gốc là rối loạn tiền đình mới hết, chứ điều trị nâng huyết áp lên cao cũng không giải quyết được tình trạng chóng mặt.

>>> Xem thêm: Chóng mặt, rối loạn tiền đình và thiếu máu não có giống nhau?

Ví dụ khác là người bị huyết áp thấp sinh lý bình thường khỏe mạnh, nhưng nay chóng mặt, hoa mắt sau khi bị tiêu chảy vài ngày nay, thì bác sĩ sẽ bù nước bù khoáng cho người bệnh để đưa về mức huyết áp bình thường của bệnh nhân trước đó, sau khi hết đợt tiêu chảy thì người bệnh quay về chế độ ăn uống sinh hoạt làm việc như trước đây.

Nhưng nhìn chung, đa phần các tình trạng huyết áp thấp sinh lý xuất hiện triệu chứng đều là điều trị nội khoa, trong đó hàng đầu là thay đổi chế độ ăn uống (đảm bảo đủ muối, đủ nước, đủ dinh dưỡng), thay đổi chế độ sinh hoạt làm việc cho phù hợp, đảm bảo ngủ đủ giấc và vẫn khuyến cáo tập thể dục điều độ.

7. Chế độ dinh dưỡng dành cho người bệnh huyết áp thấp sinh lý cần lưu ý gì?

Chế độ dinh dưỡng được khuyến cáo dành cho người có huyết áp thấp sinh lý là:

Nên ăn mặn hơn người bình thường vào những ngày nắng nóng, đổ nhiều mồ hôi, có kinh, tiêu chảy… Lượng muối nên ăn khoảng 10-15g/ ngày.

Bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng. Bổ sung chất đạm như thịt, cá trong mỗi bữa ăn. Tăng cường ăn trứng, đậu tương và rau quả để bổ sung vitamin, chất xơ và chất khoáng.

Đảm bảo uống đủ nước trong ngày, ngày thường là 2-2.5 lít và ngày nắng nóng mất nhiều mồ hôi cần uống thêm từ 3-3.5 lít nước mỗi ngày. Trong những tình huống huyết áp có xu hướng sẽ thấp hơn khi bị cảm, khi hành kinh, khi tiêu chảy… có thể sử dụng các loại nước có tác dụng nâng huyết áp như trà sâm, trà gừng.

Hạn chế bia rượu.

8. Môn thể thao nào người bệnh huyết áp thấp sinh lý có thể tham gia?

Người có huyết áp thấp sinh lý nên tập thể dục thể thao đều đặn. Tập thể dục đã được chứng minh giúp cho cơ tim khỏe hơn, hỗ trợ quá trình bơm máu hiệu quả.

Bên cạnh đó, trong quá trình tập, tim và phổi phải hoạt động mạnh hơn để cung cấp đủ máu và oxy cho cơ thể. Nhờ vậy, hầu hết các triệu chứng khó chịu do huyết áp thấp gây ra đều được khắc phục.

Mỗi ngày nên tập thể dục ít nhất 15-30 phút.

Nên tập những môn thể thao nhẹ nhàng như đi bộ, bơi lội, đạp xe chậm, bóng bàn, cầu lông, yoga… Các bài tập này có tác dụng tăng cường sức mạnh cơ bắp và dây thần kinh, phòng ngừa huyết áp thay đổi đột ngột. Không chỉ vậy, chúng còn mang lại nhiều lợi ích cho tim mạch và hô hấp.

Những bộ môn phải vận động mạnh như tập tạ, leo núi, đá bóng, chạy với tốc độ nhanh, chạy đường dài, bóng rổ, bóng chuyền, nhào lộn, nhảy đu…, người bệnh huyết áp thấp cần cẩn trọng. Đây đều là các môn thể thao đòi hỏi thể lực cao, dễ làm tụt huyết áp. Họ chỉ có thể chơi khi có thời gian dài tập luyện trước đó và tăng dần mức độ, cường độ có lộ trình.

Khi tập luyện cần tránh vận động liên tục trong thời gian dài. Thay vào đó, nên nghỉ ngơi sau mỗi 30 phút tập.

Hãy dành vài phút để chuyển dần từ tư thế nằm sang ngồi hoặc ngồi sang đứng. Chỉ bắt đầu tập khi cơ thể trong trạng thái ổn định.

9. Lời khuyên của BS dành cho người bệnh huyết áp thấp sinh lý giúp họ có cuộc sống vui khỏe?

Để có một cuộc sống vui khỏe, người có huyết áp thấp sinh lý cần chú ý thêm những điều sau bên cạnh chế độ ăn và tập luyện đã đề cập bên trên:

+ Sinh hoạt điều độ, ngủ đủ giấc khoảng 7 – 8 tiếng mỗi ngày.

+ Người bị huyết áp thấp sinh lý rất hay bị hoa mắt, chóng mặt khi thay đổi tư thế, nên khi ngồi dậy phải từ từ.

+ Công việc phải đứng lâu thì cần sử dụng sớm vớ ép tĩnh mạch.

+ Nên nên giữ tinh thần lạc quan, vui vẻ vì đây cũng không phải là bệnh, không cần quá lo lắng.

+ Thường xuyên theo dõi huyết áp của mình bằng cách sử dụng máy đo huyết áp tại nhà, đặc biệt là khi cảm thấy “không khỏe”.

+ Báo với bác sĩ về huyết áp nền của mình khi có tình huống phải tiêm thuốc giảm đau, thuốc gây mê, phẫu thuật, hay trong những tình huống nhập viện vì tiêu chảy nặng, sốt xuất huyết… để bác sĩ phân đúng mức độ của bệnh và điều trị thích hợp.

BS.CK1 Cao Thị Lan Hương – Benhdotquy.net