Tìm hiểu về đột quỵ xuất huyết não do tăng huyết áp và dị dạng mạch máu não

1. Nguyên nhân gây đột quỵ nhồi máu não?

TS.BS Trần Chí Cường trả lời:

Cơ chế gây đột quỵ nhồi máu não, đầu tiên là do cục máu đông hình thành tại chỗ dẫn đến đột quỵ. Thứ 2, cục máu đông trôi từ tim lên não trong quá trình tuần hoàn và gây ra đột quỵ. Sau khi đột quỵ xảy ra ở mạch máu bị tắc nghẽn, phần não phía sau sẽ bị thiếu máu trầm trọng và mô não trở thành màu đen. Bệnh nhân sẽ bị yếu liệt hoặc tổn thương các cơ quan liên quan đến vùng não bị tắc nghẽn.

Thứ ba là do hẹp động mạch cảnh, chiếm khoảng 30% các trường hợp. Mảng xơ vữa động mạch cảnh vùng cổ làm hẹp lòng mạch máu, khiến máu không được lưu thông dẫn đến đột quỵ.

2. Nguyên nhân gây ra tình trạng xuất huyết não?

TS.BS Trần Chí Cường trả lời:

Trong 20% bệnh nhân bị xuất huyết não, thường do các nguyên nhân sau đây:

– Xuất huyết não do tăng huyết áp.
– Dị dạng mạch máu não là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây xuất huyết não người trẻ. Trong đó, đặc biệt nhất là phình mạch máu não.

Hệ thống mạch máu khi bị ảnh hưởng bởi chế độ ăn uống kém lành mạnh, bệnh tiểu đường, tăng huyết áp, xơ vữa mạch hay uống rượu bia quá nhiều, sẽ khiến hình thành những điểm yếu trong lòng mạch. Khi không điều trị hoặc không phát hiện sớm, túi phình sẽ bị yếu dần và vỡ ra. Lúc đó, chúng ta sẽ bị xuất huyết khoang dưới nhện, còn gọi là xuất huyết não.

3. Diễn biến lâm sàng của đột quỵ xuất huyết não?

TS.BS Trần Chí Cường trả lời:

Đối với đột quỵ xuất huyết não do tăng huyết áp hoặc xuất huyết não có yếu tố thúc đẩy là tăng huyết áp, thì có rất nhiều diễn biến lâm sàng. Diễn biến điển hình nhất là bệnh nhân bị vỡ mạch máu do tăng huyết áp đột biến.

Ví dụ trường hợp bệnh nhân nam, 58 tuổi, có tiền căn tăng huyết áp và dùng thuốc nhiều năm. Tuy nhiên, khi nhập viện bệnh nhân bị một cơn tăng huyết áp đột biến. Huyết áp là 200 mmHg, sau đó bệnh nhân bị hôn mê và vào đến Bệnh viện Đa khoa Quốc tế S.I.S Cần Thơ, bệnh nhân ngưng thở. Chúng tôi phải đặt ống nội khí quản để cấp cứu cho bệnh nhân. Sau đó, khi chụp CT phát hiện bệnh nhân bị xuất huyết não do tăng huyết áp gây chảy máu vùng chẩm phía sau.
Nếu không điều trị cấp cứu kịp thời, bệnh nhân sẽ tử vong vì vùng xuất huyết rất nặng. Phương pháp điều trị khá xâm lấn bằng phẫu thuật hút máu bầm ra khỏi cơ thể bệnh nhân.

Đối với trường hợp diễn tiến xuất huyết não mức độ thấp, cục máu đông dưới 30 gram thì có thể điều trị bảo tồn bằng các phương pháp điều trị nội khoa.

Trong trường hợp khối máu tụ lớn hơn 30 gram hoặc bị xuất huyết não vùng hố sâu, sau khi điều trị nội khoa nhưng xuất huyết não diễn tiến càng nặng, huyết áp bệnh nhân khó kiểm soát thì phải thực hiện phương pháp phẫu thuật để lấy cục máu tụ hay đốt cầm máu hoặc đặt ống để hút máu bầm.

Điều may mắn là bệnh nhân đã biết đến Bệnh viện Đa khoa Quốc tế SIS Cần Thơ trước đó, nên được gia đình mau chóng chuyển đến bệnh viện điều trị khi vừa phát hiện đột quỵ. Mặc dù bệnh nhân còn hôn mê, so với lúc ban đầu nhập viện, nhưng diễn biến rất thần kỳ. Khi vào viện, bệnh nhân hôn mê với điểm Glasgow là 4. Sau khi điều trị, bệnh nhân có thể gọi và nhận biết được. Hình ảnh chụp CT cho thấy đã loại bỏ hoàn toàn cục máu đông. Nếu không có phương pháp phẫu thuật trong trường hợp tăng huyết áp do mức độ nặng, bệnh nhân khó lòng vượt qua 100%.

>>> Xem thêm: Người bệnh huyết áp cao cần cảnh giác với đột quỵ xuất huyết não

4. Xuất huyết não do túi phình mạch máu não

TS.BS Trần Chí Cường trả lời:

Một trường hợp khác được ghi nhận tại BV Đa khoa Quốc tế S.I.S Cần Thơ, đó là bệnh nhân nữ, 53 tuổi, ở Kiên Giang bị túi phình mạch máu não, trong đó có yếu tố tăng huyết áp thúc đẩy. Bệnh nhân được chẩn đoán xuất huyết não có diễn tiến rất nặng và đã được nằm ở nhiều bệnh viện TP.HCM. Đa số bệnh viện từ chối vì bệnh nhân có 4 túi phình mạch máu não.

Trên ảnh chụp cộng hưởng từ, bệnh nhân có ổ máu tụ rất to. Vị trí khối máu bầm nằm ở bán cầu não phải, chiếm khoảng một nửa bên phải của bệnh nhân. Nếu không điều trị triệt để túi phình mạch máu não, bệnh nhân sẽ nhanh chóng tử vong. Mặc dù, có 4 túi phình mạch máu não, nhưng với trang thiết bị, máy móc hiện đại và các bác sĩ có nhiều kinh nghiệm điều trị, cùng đội ngũ phối hợp đồng bộ chúng tôi đã thành công trong việc điều trị bằng cách đặt stent và coil để điều trị triệt để 4 túi phình. Sau khi điều trị 6 tháng, bệnh nhân đã phục hồi gần như hoàn toàn và đi lại bình thường.

5. Làm sao để tránh xuất huyết não?

TS.BS Trần Chí Cường trả lời:

Để tránh tình trạng này, chúng ta cần loại bỏ yếu tố nguy cơ, kiểm soát huyết áp tốt. Nếu cần, hãy chụp cộng hưởng từ 3 Tesla giúp phát hiện bệnh nền và dị dạng mạch máu não hay không để chúng ta có thể điều trị sớm và tránh biến chứng xuất huyết não xảy ra. Nếu bị phình mạch máu não do tăng huyết áp, bệnh nhân có thể bị hôn mê thậm chí tử vong.

Trọng Dy (ghi), benhdotquy.net (Nguồn: Bệnh viện S.I.S Cần Thơ)