Đột quỵ não và những điều cần biết

Đột quỵ não là gì?

Đột quỵ não, hay còn gọi là tai biến mạch máu não xảy ra khi một phần của não bị tổn thương do bất thường dòng máu đến não, nguyên nhân là do dòng máu đang chuyên chở oxy và các chất dinh dưỡng khác cho não bị tắc nghẽn (gây đột quỵ thiếu máu não), hoặc bị vỡ đột ngột (gây đột quỵ chảy máu não).

Khi dòng máu không thể đi đến não, các tế bào não sẽ ở trong tình trạng thiếu máu, không hoạt động được nữa, kế tiếp sẽ bị hoại tử và chết đi nếu sự cung cấp máu cho não không được phục hồi ngay sau đó.

Đột quỵ não bao gồm 2 thể chính: thiếu máu não và chảy máu não, tùy thuộc vào nguyên nhân mạch máu bị tắc nghẽn hay bị vỡ gây chảy máu.

Từng loại đột quỵ não sẽ có chế độ điều trị riêng biệt, tuy nhiên điều quan trọng nhất là phải nhanh chóng đưa bệnh nhân đến ngay các cơ sở y tế để được xử trí cấp cứu trong “thời gian vàng”, nhằm nhanh chóng khôi phục dòng máu bị tắc nghẽn, đồng thời xác định nguyên nhân gây ra đột quỵ não và vị trí não đã bị tổn thương.

Vỡ mạch gây chảy máu não

Tắc nghẽn gây thiếu máu não

Cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA)

Khoảng 1/3 các trường hợp đột quỵ não xuất hiện sau khi có một hoặc nhiều cơn “đột quỵ nhẹ” hay còn gọi là các cơn “thiếu máu não thoáng qua” xảy ra trước đó.

Cơn thiếu máu não thoáng qua có thể xuất hiện nhiều ngày, nhiều tuần thậm chí nhiều tháng trước khi bệnh nhân bị đột quỵ não thực sự.

Cơn thiếu máu não thoáng qua xảy ra do tình trạng ngừng tạm thời việc cung cấp máu lên não. Các triệu chứng xảy ra nhanh chóng và chỉ kéo dài trong một thời gian ngắn, thường từ một vài phút đến vài giờ, bệnh nhân phục hồi hoàn toàn trong 24 giờ.

Ví dụ, nếu bệnh nhân bị mất thị lực đột ngột, hoặc yếu một cánh tay hoặc chân trong ít phút rồi biến mất, đó có thể là triệu chứng của một cơn thiếu máu não thoáng qua.

Mạch máu não bị tắc nghẽn do huyết khối từ tim hoặc từ mảng xơ vữa

Khả năng vận động của cơ thể có thể sớm trở lại bình thường do trình trạng thiếu máu não chỉ xảy ra trong thời gian ngắn (trong vòng 24 giờ), điều này tạo nên cảm giác chủ quan, người bệnh dễ tin rằng không có vấn đề gì nghiêm trọng.

Tuy nhiên, sẽ rất nguy hiểm nếu bỏ qua sự xuất hiện của cơn thiếu máu não thoáng qua, bởi vì nguyên nhân tiềm ẩn gây ra tình trạng thiếu máu não vẫn đang tồn tại và chưa được điều trị. Đây thường là dấu hiệu cảnh báo sớm của bệnh lý đột quỵ não thực sự sẽ xảy ra ngay sau đó, do vậy cần đến gặp bác sĩ chuyên khoa đột quỵ não ngay lập tức trước khi mọi việc trở nên quá muộn.

Đột quỵ não có nguy hiểm không?

Đột quỵ não là một bệnh lý rất nguy hiểm và thường gặp tại Việt Nam với con số ước tính có khoảng 200 nghìn người mắc mới hằng năm.

Hiện nay trên thế giới, đột quỵ não là nguyên nhân gây tử vong đứng thứ 3 sau các bệnh ung thư và bệnh tim mạch.

Ở nước ta trong nhiều năm qua, đột quỵ não vẫn là nguyên nhân gây tử vong hàng thứ nhất. Những bệnh nhân đột quỵ não may mắn được cứu sống thì thường để lại tỷ lệ di chứng rất cao và là nguyên nhân gây tàn tật hàng đầu, từ mức độ nhẹ (rối loạn cảm giác, thay đổi tính cách) đến mức độ nặng hơn (liệt vận động, không đi lại được, khó khăn trong giao tiếp, suy giảm nhận thức, đến mức độ rất nặng như hôn mê, sống thực vật)…

Những bệnh nhân đột quỵ não để lại di chứng sẽ là gánh nặng cho gia đình cũng như toàn xã hội, cần nhiều chi phí tiền bạc để chăm sóc và những người hằng ngày hỗ trợ họ. Đặc biệt với những bệnh nhân đột quỵ não không may có các khiếm khuyết thần kinh sẽ không thể tự lao động nuôi sống bản thân họ, họ cần sự trợ giúp từ người khác.

Trọng Dy (ghi) – benhdotquy.net

Nguồn: Đột quỵ não: Những nguyên tắc vàng trong dự phòng và chăm sóc đột quỵ – Chủ biên PGS.TS Mai Duy Tôn