Theo thông tin từ Bệnh viện Quân y 103, trung bình mỗi ngày Khoa Đột quỵ tiếp nhận khoảng 5 trường hợp nhập viện, đa số đều diễn tiến nặng. Theo đó, tuổi trung bình của các bệnh nhân khoảng trên dưới 66 tuổi, tỷ lệ nam giới cao hơn nữ. Các bác sĩ cho biết, sở dĩ đa số bệnh nhân là nam giới là vì có thể liên quan đến lối sống thiếu khoa học như thuốc lá, bia rượu,… của họ.

TS.BS Đặng Phúc Đức cho biết, đột quỵ não có 2 loại là đột quỵ xuất huyết (do vỡ thành mạch máu) và đột quỵ nhồi máu (do hình thành cục máu đông gây tắc mạch). Trên thế giới, tỷ lệ đột quỵ thể nhồi máu não chiếm đa số (85%), nhưng tỷ lệ bệnh nhân nặng và tử vong ở loại đột quỵ xuất huyết não lại cao hơn đáng kể so với nhồi máu não.

TS.BS Đặng Phúc Đức phân tích lượng bệnh nhân đột quỵ nặng nhập viện có xu hướng tăng thời gian gần đây có thể do một trong những yếu tố khách quan thúc đẩy chính là điều kiện thời tiết lạnh.

“Về bản chất thì thời tiết lạnh không phải là yếu tố nguy cơ gây đột quỵ, bằng chứng là tỷ lệ đột quỵ ở các nước xứ lạnh cũng tương đương với các nước vùng nhiệt đới. Tuy nhiên, tình trạng nhiễm lạnh đột ngột lại làm tăng nguy cơ đột quỵ não”, TS Đức nhấn mạnh.

Trên thực tế, nhiều bệnh nhân khởi phát đột quỵ sau khi mở cửa ra ngoài lúc sáng sớm thời tiết lạnh, khi đi vệ sinh ban đêm, sau khi rời nhà tắm, … Các bác sĩ giải thích, những tình huống này khiến cơ thể nhiễm lạnh đột ngột, phải tăng cường các cơ chế sinh lý giúp giữ ấm. Cụ thể, tim sẽ đập nhanh hơn, mạch máu co lại, huyết áp tăng, xuất hiện run cơ… Các rối loạn sinh học đó làm bệnh nhân dễ bùng phát cơn đột quỵ.

“Càng cao tuổi thì khả năng điều hòa của hệ thống thần kinh thực vật càng kém hơn so với người trẻ. Bên cạnh đó, những người có sẵn yếu tố nguy cơ, đặc biệt là tăng huyết áp, nếu nhiễm lạnh đột ngột, huyết áp cũng sẽ tăng vọt khó kiểm soát”, TS Đức lưu ý.

TS Đặng Phúc Đức, Phó Chủ nhiệm Khoa Đột quỵ, Bệnh viện Quân y 103 thăm khám cho một bệnh nhân đột quỵ

“Bên cạnh vấn đề thời tiết lạnh giá, đại dịch COVID-19 cũng tác động tiêu cực đến việc kiểm soát các bệnh nền như tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn lipid máu… do bệnh nhân hạn chế đi khám”, TS Đức cho hay.

Ngoài ra, dịp Tết Nguyên đán vừa qua người dân ăn chơi thả ga, đi kèm với đó là sự mất cân bằng chế độ ăn uống, sinh hoạt làm thúc đẩy nguy cơ đột quỵ. Các bác sĩ giải thích, chế độ ăn dịp Tết với quá nhiều calo, chất béo, đồ ăn ngọt, sử dụng nhiều bia rượu, thuốc lá,… là những yếu tố làm gia tăng rối loạn chuyển hóa và đột quỵ.

Từ lâu, bia rượu, thuốc lá đã được biết đến như “kẻ thù” của đột quỵ. TS nhân mạnh, việc uống bia rượu, đặc biệt là uống với lượng lớn có tể gây tổn thương gan, xơ gan, dẫn tới rối loạn chức năng đông máu, tổn thương thành mạch máu, rối loạn đường huyết, rối loạn lipid máu. Không chỉ vậy, về mặt tác động trực tiếp, ngay sau khi uống một lượng lớn bia rượu, hệ thống tim mạch sẽ bị kích thích làm tăng huyết áp. Từ đó, gây vỡ thành mạch máu khiến bệnh nhân dễ dàng bị đột quỵ xuất huyết não. Những bệnh nhân bị đột quỵ xuất huyết não sau uống bia rượu thì mức độ chảy máu thường ồ ạt, nặng nề hơn.

TS Đức nhấn mạnh: “Thời tiết lạnh kết hợp với những yếu tố nguy cơ nói trên càng làm tăng nguy cơ đột quỵ, khiến số bệnh nhân nặng gia tăng trong thời gian qua.”

“Đột quỵ não không phải là một tai nạn ngẫu nhiên, bệnh hoàn toàn có thể dự phòng nếu mọi người có nhận thức đúng, duy trì lối sống vệ sinh khoa học và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ”, TS Đức cho biết.

Theo đó, vào mùa lạnh, người cao tuổi cần chú ý trước khi thay đổi môi trường, đặc biệt môi trường từ ấm sang lạnh, cần chuẩn bị kỹ và để cơ thể có thời gian thích nghi. Cụ thể, người dân có thể áp dụng những biện pháp đơn giản như: đặt áo ấm cạnh giường ngủ để mặc ngay khi thức dậy, mặc đồ ấm trước khi ra khỏi phòng tắm, mặc ấm trước khi mở cửa ra ngoài trời lạnh… sẽ giúp bảo vệ cơ thể tránh nhiễm lạnh đột ngột.

Ngoài ra, cần tránh uống rượu bia và thuốc lá, chú ý giữ sinh hoạt điều độ. Dinh dưỡng hợp lý, hạn chế ăn quá nhiều các đồ ngọt, đồ ăn sẵn, mỡ động vật. Theo khuyến cáo của Hội đột quỵ Mỹ, mỗi người cần tập thể dục tối thiểu 30 phút/ngày, 5 ngày/tuần. Với những bệnh nhân đã có yếu tố nguy cơ (như tăng huyết áp, rối loạn lipid máu, rối loạn đường huyết, đường máu…), cần tuân thủ hướng dẫn khám định kỳ.

T.N