Tại sao phụ nữ trẻ dễ bị đột quỵ, liệu có liên quan đến COVID-19?

Nhiều phụ nữ trẻ bị đột quỵ

Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA), chỉ có khoảng 15% trường hợp đột quỵ xảy ra ở những người từ 18 đến 45 tuổi. Và mặc dù đột quỵ đang giảm trên khắp Hoa Kỳ, đột quỵ ở người trẻ tuổi đã tăng 40% trong vài thập kỷ qua, theo báo cáo của AHA.

Đột quỵ trong lịch sử đã và vẫn còn phổ biến hơn ở những người lớn tuổi, nhưng một phân tích cấp quận, được công bố trên tạp chí Stroke, nhận thấy rằng khoảng cách đang được thu hẹp. Dữ liệu cho thấy, đột quỵ ở người Mỹ trung niên tăng nhiều gấp ba lần so với đột quỵ ở những người trên 64 tuổi.

Một nghiên cứu khác, bao gồm hơn 20.000 người Mỹ. Mặc dù đột quỵ thường phổ biến hơn ở nam giới, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng ở những người trẻ tuổi từ 25 đến 44, phụ nữ có nhiều khả năng bị đột quỵ hơn nam giới. Dữ liệu cho thấy phụ nữ bị đột quỵ ở độ tuổi trẻ hơn và có ít yếu tố nguy cơ mạch máu hơn.

Người trẻ ngày càng có xu hướng bị đột quỵ cao hơn

Phụ nữ trẻ hơn có các yếu tố nguy cơ đối với đột quỵ

Theo Mary O’Neal, MD, giám đốc chương trình thần kinh phụ nữ tại Bệnh viện Brigham và Phụ nữ ở Boston, các yếu tố nguy cơ đột quỵ vẫn đóng vai trò quan trọng đối với bệnh nhân trẻ tuổi, nhưng phụ nữ trẻ phải đối mặt với nhiều rủi ro hơn.

“Khi xem xét đột quỵ ở người trẻ, nguyên nhân thường liên quan đến yếu tố tim mạch. Nhưng một số tình trạng tự miễn dịch nhất định, chẳng hạn như lupus, và chứng đau nửa đầu kèm theo hào quang và mang thai có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ ở phụ nữ,” Tiến sĩ O’Neal nói.

Theo Viện Quốc gia về Rối loạn thần kinh và Đột quỵ, tăng huyết áp làm tăng gấp đôi nguy cơ đột quỵ của bất kỳ người nào trước 80 tuổi, cũng như hút thuốc lá, bệnh tim, béo phì, tiểu đường, cholesterol cao và không tập thể dục đầy đủ. Nhưng rối loạn đông máu cũng có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ của một người.

Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA), khoảng một phần tư dân số bị tình trạng có một lỗ giữa buồng tim phải và trái và nó thường vô hại. Nhưng lỗ hổng có thể cung cấp một con đường nhanh chóng đến não cho các cục máu đông gây đột quỵ do thiếu máu cục bộ. AHA ước tính rằng điều này có thể chiếm tới 10% tổng số ca đột quỵ và một nửa trong số khoảng 30% số ca đột quỵ xảy ra không rõ nguyên nhân. Nó cũng là một thủ phạm có khả năng gây đột quỵ ở người trẻ tuổi.

Dưới đây là một số yếu tố khác có tác động lớn hơn đến phụ nữ, phụ nữ chuyển giới và những người được chỉ định là nữ khi sinh (AFAB) so với nam giới và có thể bị bỏ qua các nguy cơ đột quỵ.

Bệnh Lupus: Theo Tổ chức Lupus của Mỹ, bệnh tự miễn dịch phổ biến ở phụ nữ gấp 9 lần so với nam giới. Bởi vì bệnh lupus gây ra tình trạng viêm đáng kể trên khắp cơ thể, những người mắc bệnh này có nguy cơ bị đột quỵ do thiếu máu cục bộ cao gấp đôi, theo một bài báo được xuất bản trên Tạp chí Y học Châu Âu.

Chứng đau nửa đầu có ánh hào quang làm tăng nguy cơ đột quỵ của một người rất nhẹ, nhưng không nên bỏ qua yếu tố nguy cơ. O’Neal nói: “Đó là một rủi ro nhỏ, nhưng nếu bạn kết hợp nó với các yếu tố nguy cơ khác như liệu pháp hormone, thì nguy cơ đó có thể trở nên đáng kể.

Mang thai: Theo Quỹ Nghiên cứu Migraine, phụ nữ có nguy cơ mắc chứng đau nửa đầu cao gấp 3 lần nam giới và trong những năm sinh sản của họ, có tới 43% phụ nữ cho biết bị đau nửa đầu.

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), đột quỵ trong hoặc ngay sau khi mang thai là rất hiếm, nhưng mang thai làm tăng nguy cơ đột quỵ ở một người. O’Neal cho biết: “Những điều phụ nữ cần chú ý là đau đầu mới và các vấn đề thần kinh mới, và họ cần theo dõi chặt chẽ huyết áp, đặc biệt nếu đó là lần mang thai đầu tiên hoặc trước đó họ đã bị tiền sản giật – là nguyên nhân hàng đầu gây đột quỵ liên quan đến thai nghén.

Theo Cleveland Clinic, mặc dù hiếm gặp, mang thai cũng có thể gây ra hội chứng co thắt mạch máu não có thể đảo ngược (RCVS), trong đó các mạch máu trong não đột ngột co thắt. Dấu hiệu nhận biết của RCVS là đau đầu đột ngột, suy nhược và tình trạng này phổ biến nhất ở phụ nữ tuổi từ 20 đến 50. Theo O’Neal, nguy cơ đột quỵ liên quan đến thai nghén cao nhất là trong 3 tháng cuối và nguy cơ kéo dài khoảng 6 tuần sau khi sinh.

Thuốc tránh thai đường uống có chứa estrogen làm tăng gấp đôi nguy cơ đột quỵ do thiếu máu cục bộ ở phụ nữ. Theo O’Neal, phụ nữ đang sử dụng biện pháp tránh thai vì nhiều lý do, nhưng nếu biện pháp tránh thai là lý do duy nhất khiến phụ nữ sử dụng thuốc, thì bạn nên nói chuyện với bác sĩ về các lựa chọn không dùng thuốc, đặc biệt nếu bạn có các yếu tố nguy cơ đột quỵ khác.

Liệu pháp hormone: Một nghiên cứu được công bố vào tháng 2/2019 trên tạp chí Stroke cho thấy nguy cơ đột quỵ tăng hơn gấp đôi ở phụ nữ chuyển giới đang điều trị bằng hormone so với những người chuyển giới. O’Neal cho biết: “Ngay cả đối với những bệnh nhân đã có nguy cơ đột quỵ cao hơn, lợi ích của việc điều trị bằng nội tiết tố nhiều lần vẫn sẽ lớn hơn mối lo về đột quỵ,” O’Neal nói, nhấn mạnh rằng điều quan trọng là các bác sĩ phải nhạy cảm với điều này.

COVID-19 có thể gây ra cục máu đông, dẫn đến đột quỵ

COVID-19 có thể là một yếu tố nguy cơ gây đột quỵ

Mặc dù đột quỵ ở người trẻ tuổi đã là xu hướng gia tăng trong một vài năm, nhưng các nhân viên y tế ngay từ đầu trong đại dịch COVID-19 đã nhận ra rằng những bệnh nhân trẻ tuổi không có bất kỳ yếu tố nguy cơ nào thường bị đột quỵ hơn.

Nghiên cứu đang bắt đầu tiết lộ rằng COVID-19 có thể gây ra cục máu đông ở một số người, có thể di chuyển đến não và gây đột quỵ. Các bác sĩ tin rằng viêm đa cơ quan có thể là nguyên nhân dẫn đến đột quỵ liên quan đến COVID-19. Căn bệnh này cũng xuất hiện để ảnh hưởng lâu dài đến tim.

Trong một đánh giá dựa trên dữ liệu ban đầu của đại dịch, được công bố vào tháng 9/2020 trên tạp chí Lancet Neurology, các bác sĩ nhấn mạnh rằng mặc dù đột quỵ vẫn hiếm gặp ở những người đã mắc COVID-19, nhưng bệnh hô hấp dường như làm tăng nguy cơ đột quỵ ở một số bệnh nhân trẻ tuổi, không có yếu tố cơ bản nào khác đang hoạt động.

Đánh giá bao gồm dữ liệu bệnh nhân đột quỵ từ Hệ thống Y tế Mount Sinai ở Thành phố New York, cho thấy trung bình, những bệnh nhân nhập viện vì đột quỵ và cũng có COVID-19 tại một thời điểm nào đó trẻ hơn gần 15 tuổi so với những người không bị lây nhiễm. Bệnh viện cũng chứng kiến ​​sự gia tăng gấp 7 lần các ca đột quỵ ở những bệnh nhân từ 25 đến 44 tuổi trong hai tuần tồi tệ nhất của thành phố xảy ra đại dịch.

Biết các dấu hiệu và hành động nhanh chóng

Theo một khảo sát được công bố vào tháng 10/2020 trong Stroke, 1/3 thanh niên Mỹ không biết tất cả các triệu chứng của đột quỵ. Vì thời gian là yếu tố quan trọng để điều trị đột quỵ và giảm thiểu tổn thương lâu dài, nên việc nhận biết các dấu hiệu là rất quan trọng. Sử dụng từ viết tắt này như một lời nhắc nhở: BE FAST.

B – Thăng bằng: Bạn có cảm thấy khó giữ thăng bằng hoặc gặp khó khăn trong việc phối hợp không?

E – Mắt: Thị lực của bạn đột nhiên bị mờ, bạn bị song thị hay không thể nhìn ở một mắt?

F – Khuôn mặt: Những người đang bị đột quỵ thường thấy khuôn mặt của họ bị xệ xuống một bên. Cố gắng mỉm cười là một cách kiểm tra tốt.

A – Cánh tay: Một trong những cánh tay của bạn có thể bị tê hoặc bạn không thể cử động được. Nếu bạn nâng cao cả hai cánh tay của mình, một cánh tay có thể trôi xuống phía dưới.

S – Lời nói: Nói ngọng là một dấu hiệu kể về một cơn đột quỵ.

T – Thời gian: Đã đến lúc gọi 115 Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào trong số những triệu chứng này, ngay cả khi chúng biến mất, bạn cần phải đến bệnh viện.

Bình Phương