Với tỷ lệ dân số già tăng, số người mắc bệnh sa sút trí tuệ cũng ngày càng gia tăng. Để phòng ngừa sa sút trí tuệ hiệu quả hơn, điều quan trọng là phải hiểu rõ hơn về các yếu tố nguy cơ và bảo vệ ảnh hưởng đến nhận thức ở giai đoạn cuối. Người ta biết rằng các yếu tố nguy cơ tim mạch ở tuổi trung niên có liên quan đến nhận thức yếu hơn về cuối đời (trí nhớ và các kỹ năng xử lý thông tin khác). Một nghiên cứu mới từ Đại học Helsinki và Đại học Turku nhằm mục đích kiểm tra xem nền tảng giáo dục có ảnh hưởng đến sự liên kết này hay không. Hơn 4000 cặp song sinh Phần Lan đã tham gia vào nghiên cứu được công bố trên tạp chí Age and Aging .

“Nghiên cứu chỉ ra rằng các yếu tố nguy cơ tim mạch, chẳng hạn như huyết áp cao, cholesterol cao, chỉ số khối cơ thể cao và ít hoạt động thể chất, có liên quan đến nhận thức kém hơn về cuối đời. Sự liên kết này mạnh mẽ hơn ở những người có trình độ học vấn thấp hơn so với những người có trình độ học vấn cao hơn.” – Tiến sĩ Paula Iso-Markku, Đại học Helsinki, tác giả chính của nghiên cứu cho biết.

Kết quả nhấn mạnh tầm quan trọng của giáo dục thời thơ ấu và vị thành niên trong việc ngăn ngừa chứng sa sút trí tuệ.

Nghiên cứu mới chỉ ra rằng người có trình độ học vấn cao ít có nguy cơ gặp các vấn đề về sức khoẻ não bộ hơn người có trình độ học vấn thấp – Ảnh minh hoạ

“Cơ chế chưa được biết rõ, nhưng những kết quả này có thể phản ánh tác dụng của dự trữ nhận thức. Trình độ học vấn cao hơn có thể làm tăng dự trữ nhận thức, giúp chịu đựng các yếu tố nguy cơ sa sút trí tuệ tốt hơn”, Eero Vuoksimaa, người đứng đầu nghiên cứu, cho biết.

Thiết kế nghiên cứu song sinh cho phép kiểm tra các tác động của môi trường chung và di truyền. Môi trường chung có nghĩa là tất cả các yếu tố môi trường làm cho những đứa trẻ trong cùng một gia đình trở nên giống nhau, như nền tảng kinh tế xã hội và môi trường sống, như thói quen ăn uống và tập thể dục.

Trình độ học vấn cao hơn có liên quan đến nhận thức tốt hơn về cuối đời ở những trẻ sinh đôi có gánh nặng nguy cơ tim mạch tương tự. Ngược lại, ở những trẻ sinh đôi có nền tảng giáo dục tương tự, các yếu tố nguy cơ tim mạch không liên quan đến nhận thức cuối đời. Kết quả cho thấy mối liên hệ giữa giáo dục và nhận thức cuối đời độc lập với di truyền và môi trường chung nhưng mối liên quan giữa các yếu tố nguy cơ tim mạch ở tuổi giữa và nhận thức cuối đời được giải thích bằng các ảnh hưởng chung về môi trường và di truyền.

Paula Iso-Markku nêu rõ: “Kết quả nghiên cứu không ngụ ý rằng lối sống lành mạnh không quan trọng trong việc ngăn ngừa chứng sa sút trí tuệ mà nhấn mạnh tầm quan trọng của tác động gia đình trong việc ủng hộ lối sống lành mạnh và nhấn mạnh tầm quan trọng của giáo dục trong việc phòng ngừa chứng sa sút trí tuệ.”

Những người tham gia nghiên cứu đã trả lời bảng câu hỏi bao gồm trình độ học vấn và các yếu tố nguy cơ tim mạch vào các năm 1975, 1981 và 1990 (trung bình là 46 tuổi và tổng thể ở độ tuổi từ 31- 59). Năm 1999 – 2007 và 2013 – 2017, nhận thức của những người tham gia được đánh giá bằng hai công cụ sàng lọc qua điện thoại. Những người tham gia trung bình 73 tuổi vào thời điểm phỏng vấn qua điện thoại.

Anh Thi, theo News-medical