Đột quỵ đã giúp tôi khám phá được sức mạnh bản thân

Vào ngày 29/7/2019, Jayme Kelly, khi đó là một y tá tại Bệnh viện Nhi Boston, đang chuẩn bị đi làm thì nhận ra rằng không thể cử động cánh tay hoặc chân phải của mình. “Tôi muốn đi vào phòng tắm, nghĩ rằng việc di chuyển sẽ giúp ích. Nhưng tôi đã bị ngã.”

Kelly đã cố gắng gọi cho người thân của mình để nói rằng cô ấy không được khỏe. Sau đó, cô quay lại giường, tự nhủ mình vừa trải qua một buổi sáng tồi tệ và mọi chuyện sẽ ổn khi cô thức dậy sau đó. Tuy nhiên, khi Kelly không có mặt để làm việc, người ở bệnh viện đã gọi cho bố mẹ cô, rồi họ liên lạc với bạn cùng phòng của cô.

Khi người bạn cùng phòng vào phòng để đánh thức cô, cô nhận ra có điều gì đó không ổn. “Bạn có ổn không?” cô ấy hỏi Kelly, nhưng Kelly không thể trả lời. Bạn cùng phòng gọi cấp cứu.

Kelly được đưa vào phòng chăm sóc đặc biệt về thần kinh của bệnh viện, nơi chụp MRI cho thấy cô đã bị đột quỵ. Kelly nói: “Phải mất hai ngày sau tôi mới nhận ra mình bị đột quỵ vì các bác sĩ và y tá không cho tôi biết và gia đình tôi cũng vậy.”

Các xét nghiệm máu cho thấy nguyên nhân gây đột quỵ của Kelly: Cô có hai bản sao của đột biến gen yếu tố 5 Leiden thrombophilia, một chứng rối loạn đông máu di truyền. Yếu tố 5 Leiden là tên của một đột biến gen trên gen F5 khiến máu đông bất thường. Ngoài ra, cô đã uống thuốc tránh thai, điều này càng làm tăng nguy cơ đông máu. Cô nói: “Các hormone trong thuốc tránh thai của tôi đã phản ứng với yếu tố 5 Leiden, đó là lý do tại sao tôi bị đột quỵ.”

Để giảm nguy cơ bị đột quỵ lần thứ hai, Kelly đã ngừng uống thuốc tránh thai và ngay lập tức được dùng thuốc làm loãng máu. Nhưng đó chỉ là bước khởi đầu cho con đường dài hồi phục của cô.

Phục hồi là một quá trình thể chất và cảm xúc

Sau một tuần trong bệnh viện, Kelly đã trải qua ba tuần tại Bệnh viện Phục hồi chức năng Spalding ở Boston, nơi cô bắt đầu học lại cách đi lại và nói chuyện trước khi được đưa về nhà để hồi phục cùng cha mẹ. “Điều đầu tiên tôi có thể nói là ‘Ôi Chúa ơi, mẹ ơi!’ Mẹ tôi rất thích trêu chọc tôi về điều đó” cô ấy nói. Một tháng sau cơn đột quỵ, Kelly cũng có thể nói tên của mình, “Bạn có khỏe không?” và tôi yêu bạn.”

Để tiếp tục phục hồi chức năng, Kelly bắt đầu liệu pháp ngôn ngữ 3 lần mỗi tuần, liệu pháp âm nhạc hai lần một tuần và liệu pháp vận động mỗi tuần một lần. Nhưng điều được chứng minh là khó khăn hơn việc hồi phục thể chất sau đột quỵ là phục hồi cảm xúc, cô ấy nói.

Bạn bè, gia đình và các bác sĩ của tôi liên tục nói: Bạn thật dũng cảm. Bạn thật mạnh mẽ. Bạn đang lấy lại lời nói và sức mạnh của bạn trở lại. “Tôi không muốn cho họ biết tôi đang buồn và chán nản”, Kelly nói.

Kelly nói: “Tôi đã khóc khi tắm và trong các buổi trị liệu ngôn ngữ của mình. Không ai tập trung vào việc hồi phục tinh thần và cảm xúc của tôi cả”.

Để giúp bản thân cảm thấy tốt hơn, Kelly đã thực hiện CrossFit hàng ngày. Lượng endorphin tăng lên từ các bài tập cường độ cao đã giúp ích ở một mức độ nào đó. Nhưng sức khỏe của cô ấy bị ảnh hưởng. Kelly nói: “Tôi đã rất mệt mỏi và gặp ác mộng về ngày đột quỵ sẽ khiến tôi tỉnh giấc và điều đó không tốt chút nào vì giấc ngủ rất quan trọng đối với sức khỏe của não bộ.”

Những thay đổi về cảm xúc không phải là hiếm sau một cơn đột quỵ vì nó là một trải nghiệm gây tổn thương và mất phương hướng. Catherine Atkins, Tiến sĩ, giám sát của Dịch vụ Tâm lý Phức hợp Tim mạch – Y tế tại NYU Langone Health ở Thành phố New York. “Bạn không phải là con người bạn đã từng.”

Tổn thương não do đột quỵ có thể gây ra những thay đổi về tâm trạng và suy nghĩ. Liệu pháp trò chuyện có thể giúp những người sống sót sau đột quỵ xử lý trải nghiệm và hiểu được những hậu quả sau đó. Ví dụ, biết rằng khóc là điển hình sau đột quỵ vì tổn thương não có thể giúp bạn kiểm soát tình huống hỗn loạn hơn. “Trong một cuộc phỏng vấn lâm sàng, tôi cố gắng hiểu rõ người đó là ai và tôi có thể làm gì để giúp họ trở nên có cơ sở, nhớ họ là ai và nhớ lại các bộ phận của họ và ghép chúng lại với nhau một cách có ý nghĩa,” TS. Atkins nói.

May mắn thay, chị gái của Kelly và nhà trị liệu ngôn ngữ của cô ấy đã đưa Kelly đến gặp một nhà trị liệu tâm lý. Kelly nói: “Tôi không muốn đi vì tôi không muốn sống lại ngày bị đột quỵ, đó là ngày tồi tệ nhất trong cuộc đời tôi. Kelly nói: “Bạn không thể mạnh mẽ về thể chất trừ khi tinh thần bạn khỏe hơn nhiều. Sống sót sau cơn đột quỵ là rất khó. Buồn và chán nản cũng không sao. Nhưng bạn cần phải nói về điều đó,” cô nói.

Các hình thức trị liệu khác có thể giúp những người có các triệu chứng PTSD sau đột quỵ (có hoặc không có thuốc chống trầm cảm), bao gồm:

• Liệu pháp nhận thức hành vi (CBT)
• Liệu pháp giải quyết vấn đề
• Nghệ thuật trị liệu

Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA), là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ tư đối với phụ nữ, đột quỵ giết chết nhiều phụ nữ hơn nam giới . Trong quá trình “tấn công não”, cục máu đông sẽ di chuyển đến não (đột quỵ do thiếu máu cục bộ) hoặc mạch máu trong não bị vỡ (đột quỵ xuất huyết), tác động đến lưu lượng máu trong não khiến các tế bào thần kinh chết, có thể dẫn đến tàn tật và tử vong. .

Để giảm nguy cơ đột quỵ, hãy biết các con số của bạn, bao gồm huyết áp, cholesterol và lượng đường trong máu, và tránh hút thuốc. Ngoài ra, hãy hỏi bác sĩ của bạn về xét nghiệm di truyền cho yếu tố 5 Leiden, đặc biệt nếu bạn đang cân nhắc việc uống thuốc tránh thai hoặc một loại thuốc khác có thể làm tăng nguy cơ đông máu hoặc bạn có tiền sử cá nhân hoặc gia đình bị huyết khối tĩnh mạch sâu, một tình trạng cục máu đông nguy hiểm hình thành sâu trong tĩnh mạch, có thể vỡ ra và di chuyển đến phổi. Huyết khối tĩnh mạch sâu là loại cục máu đông phổ biến nhất liên quan đến bệnh huyết khối yếu tố 5 Leiden.

Mang thai cũng có thể dự đoán nguy cơ đột quỵ trong tương lai của bạn. Theo Hướng dẫn Phòng ngừa Bệnh tim mạch ở Phụ nữ Dựa trên Hiệu quả của AHA , phụ nữ có tiền sử bị tiền sản giật – huyết áp cao khi mang thai với protein trong nước tiểu sau 20 tuần tuổi thai – có gấp đôi nguy cơ mắc bệnh tim, đột quỵ và cục máu đông trong vòng 5 đến 15 năm tiếp theo sau khi mang thai, so với những phụ nữ không bị tiền sản giật.

“Nếu bạn phát triển một trong những yếu tố nguy cơ đột quỵ này khi mang thai – tiền sản giật, huyết áp cao, tiểu đường thai kỳ hoặc sinh non – hãy thắt chặt việc kiểm soát tất cả các yếu tố nguy cơ thông thường của đột quỵ, chẳng hạn như kiểm soát huyết áp của bạn, ăn một chế độ ăn uống lành mạnh cho tim, tập thể dục thường xuyên,” Bharti Manwani, MD, PhD, trợ lý giáo sư thần kinh học tại Trung tâm Khoa học Sức khỏe Đại học Texas ở Houston cho biết.

Nhiệm vụ cứu sinh của Kelly

Năm nay, Kelly được vinh danh là một trong những Phụ nữ thực thụ của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ năm 2022. Cô sử dụng danh hiệu và kinh nghiệm của mình để nói chuyện với những phụ nữ trẻ khác về sức khỏe tim mạch và biết các yếu tố nguy cơ của đột quỵ. Cô cũng đảm bảo rằng cả gia đình cô đã được kiểm tra đột biến gen Leiden yếu tố 5, và phát hiện ra rằng mỗi người trong số cha mẹ cô đều có một bản sao của đột biến gen, và một trong ba chị em gái của cô cũng vậy. Một người chị khác, như Kelly, đã thừa hưởng hai bản sao của đột biến gen. (Kiểm tra di truyền cho yếu tố 5 Leiden được nhiều chương trình bảo hiểm chi trả.)

Kelly đang nỗ lực trong quá trình phục hồi chức năng và hy vọng sẽ trở lại với công việc của một y tá nhi khoa.

Kelly nói: “Nếu tôi có thể bị đột quỵ, thì bạn cũng vậy. Tai biến mạch máu não không phân biệt đối xử. Hành động nhanh vì mất thời gian là mất trí não”.

Bình Phương, theo everydayhealth